U Rwanda rugaragaza impungenge ku bushake buke bwo kurandura FDLR imaze imyaka 31 muri RDC

0

 

Nubwo u Rwanda na Repubulika Iharanira Demokarasi ya Congo byashyize umukono ku masezerano y’amahoro i Washington mu 2025, Olivier Nduhungirehe, Minisitiri w’Ububanyi n’Amahanga n’Ubutwererane, yavuze ko “FDLR” igikomeje kuba igitutu gikomeye ku mutekano w’u Rwanda.

Olivier Nduhungirehe, Minisitiri w’Ububanyi n’Amahanga n’Ubutwererane

Ubusabe bwe bwo kurandura uwo mutwe burerekana icyuho cy’ubushake bwa politiki ku ruhande rwa RDC, kandi bushyira mu majwi amateka maremare y’amakimbirane ashingiye ku mpunzi, imipaka n’ubukungu.

Mu nama ya Australian Leadership Retreat yabaye ku wa 16 Kanama 2025, Minisitiri w’Ububanyi n’Amahanga n’Ubutwererane, Olivier Nduhungirehe, yongeye kugaragaza impungenge z’u Rwanda ku mutwe wa FDLR umaze imyaka 31 ukorera muri Repubulika Iharanira Demokarasi ya Congo (RDC).

FDLR, igizwe n’abasize bakoze Jenoside yakorewe Abatutsi mu 1994, ikomeje gufatwa nk’imbarutso y’akazi kose ko kubaka amahoro mu Karere k’Ibiyaga Bigari. Ku Rwanda, ikibazo cyayo ni ikimenyetso cy’uko RDC itigeze ifata ingamba zihamye zo guhashya umutwe w’iterabwoba usanzwe ukoreshwa mu mikino ya politiki n’ubucukuzi bw’umutungo kamere.

Aho amasezerano ya Washington ahera

Ku wa 27 Kamena 2025, i Washington, u Rwanda na RDC byashyize umukono ku masezerano y’amahoro agamije guhosha umwuka mubi w’imyaka myinshi. Aya masezerano yemeranyije ku ngingo ebyiri zikomeye: kurandura FDLR no gukemura ikibazo cy’Abanye-Congo bavuga Ikinyarwanda batigeze bemerwa nk’abaturage.

Nduhungirehe yibukije ko u Rwanda rwashyizeho ingamba z’ubwirinzi ku mupaka ariko rwiteguye kuzisubiza inyuma ari uko FDLR imaze gusenywa burundu. “Ntabwo dushobora kwemera ko umutekano w’Abanyarwanda ushyirwa mu kaga. Ingamba zacu zizakomeza kugeza igihe tuzabona igisubizo gifatika,” yagize ati.

Ingaruka ku mutekano w’akarere

Kuba FDLR ikomeje kubaho, bifatwa nk’imbogamizi y’ingenzi ku mutekano w’akarere. Ku ruhande rumwe, RDC irashinjwa kuyifashisha mu buryo buziguye mu ntambara zayo n’imitwe yitwaje intwaro ikorera mu Burasirazuba. Ku rundi ruhande, u Rwanda riyifata nk’icyuma cyahinduye isura ariko kigamije umugambi umwe: guhangabanya ubusugire bwarwo.

Ibi bituma ikibazo cya FDLR kiva mu rwego rw’umutekano gusa, kikagera no mu rwego rwa politiki mpuzamahanga. Kuba guverinoma nshya ya Amerika yarahisemo gushyira ingufu mu gushyira mu bikorwa amasezerano ya Washington, bigaragaza ko inyungu z’ubukungu (Lithium, Tin, Tungsten, Tantalum) n’umutekano bihurijwe mu rwego rumwe.

Amateka y’imipaka n’indangamuntu nyinshi

Ikindi kibazo Nduhungirehe yashyize mu majwi ni imizi y’amakimbirane ya politiki ituruka ku mipaka yashyizweho mu nama za Berlin (1884–1885) n’iya Bruxelles (1910–1912). Abanye-Congo bavuga Ikinyarwanda ntibigeze bemerwa nk’abaturage ba RDC, bikaba bikomeje kuba intandaro y’ubwumvikane buke mu gihugu cya Congo ndetse no mu mikoranire yacyo n’u Rwanda.

Iki kibazo cyongeye kugezwa mu biganiro byabereye i Doha ku buhuza bwa Qatar, aho hafashwe nk’icy’ingenzi ku ishyirwa mu bikorwa ry’amasezerano ya Washington.

Ese RDC izubahiriza amasezerano?

Ku wa 29 Nyakanga 2025, Inteko Ishinga Amategeko y’u Rwanda yemeje burundu ayo masezerano. Ariko nk’uko Minisitiri Nduhungirehe yabivuze, hakiri ikibazo gikomeye: ubushake bwa politiki bwa RDC.

Kugeza ubu, RDC iracyagaragaza imvugo isanzwe yo kwemera kurandura FDLR ariko ibikorwa bifatika ntibiraboneka. Ku Rwanda, ibi bituma ikibazo cya FDLR gihinduka ikimenyetso cy’icyuho mu bwizerane hagati y’ibihugu byombi.

Gusenyuka cyangwa kuramba kwa FDLR

Mu masezerano, hakubiyemo inzira ebyiri: gushishikariza abarwanyi gutaha ku bushake cyangwa se gukoresha imbaraga za gisirikare ku banze kwitanga. Ariko biracyibazwa niba RDC izemera koko gushyira mu bikorwa icyo cyiciro cya kabiri, cyaba gisaba ubushake bukomeye bwo guhangana n’umutwe wifashishwa na bamwe mu bayobozi bayo mu nyungu za politiki n’ubukungu.

Icyo bivuze mu rwego rusange

Amagambo ya Minisitiri Nduhungirehe agaragaza ko ikibazo cya FDLR kitari ikibazo cy’u Rwanda gusa, ahubwo ari ikibazo cy’akarere kose gifitanye isano n’imiyoborere, amateka n’ubukungu. Kubera ayo mateka maremare n’inyungu zinyuranye, guca FDLR ntibizaba igikorwa cyoroshye, ahubwo bisaba ubushake bwa politiki ku ruhande rwa RDC n’ubufatanye bw’abafatanyabikorwa mpuzamahanga.

Amani Ntakandi – Amahoronews.com

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *